Dziś (5.12) Międzynarodowy Dzień Wolontariusza. My – wolontariusze to duża i bardzo różnorodna społeczność. Według GUS (dane z I kwartału 2022) ponad 28% osób w wieku 15-89 lat angażowało się w wolontariat. Jesteśmy w szkołach, szpitalach, ośrodkach świadczących pomoc i wsparcie. W organizacjach samorządowych to wolontariusze uczestniczą bezpośrednio w działaniach, wspierają. Wiele projektów nie udałoby się zorganizować bez zaangażowania wolontariuszy – ich umiejętności, empatii, zrozumienia misji.
W Fundacji im. Doktora Piotra Janaszka PODAJ DALEJ Wolontariusze działają od początku istnienia organizacji (od 2004 roku!). W ogromnej większości naszych działań obecność Wolontariuszy jest niezbędna – od wsparcia na zajęciach sportowych i arteterapeutycznych po aktywność akcyjną. Dzięki wsparciu Wolontariuszy osoby z niepełnosprawnościami, ale również inne osoby o specjalnych potrzebach mogą pełniej korzystać z życia.
Każdego dnia wiele/ wielu z nas doświadcza, czym jest brak dostępności. Tej codziennej – architektonicznej, komunikacyjnej, kulturowej, cyfrowej czy mentalnej. To brak dostępnej szkoły, kina czy autobusu. Aby świat wokół był dostępny konieczne są konkretne działania. Zmiany nie dzieją się same. W Fundacji PODAJ DALEJ podejmujemy wiele działań zwiększających dostępność przestrzeni, instytucji publicznych, lokali wyborczych, czy gabinetów ginekologicznych.
„Dostępność to klucz do pełnego udziału osób z niepełnosprawnościami we wszystkich aspektach życia”. To ważne zdanie padło podczas konferencji „Dostępność szansą na inkluzję społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych”, która odbyła się 3 grudnia w Collegium Aegidianum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. W Międzynarodowym Dniu Osób z Niepełnosprawnościami patronat honorowy nad wydarzeniem objęła Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg, a zorganizował je Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) – Prezes Zarządu PFRON Krzysztof Michałkiewicz. Wiceminister Małgorzata Jarosińska – Jedynak wskazała, że Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej przygotowuje rozwiązania prawne i organizacyjne, tworzące warunki dla rozwijania dostępności (Program Dostępność Plus –zapewnienie swobodnego dostępu do dóbr, usług oraz możliwości udziału w życiu społecznym i publicznym osób o szczególnych potrzebach.
Prelegentami byli utytułowani, uznani specjaliści w zakresie dostępności, którzy dostępność ujmowali z różnych perspektyw. Dla wszystkich punktem odniesienia była Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Podczas konferencji omawiano też realizowane programy, takie jak Dostępność Plus czy Kultura bez barier. Wskazywano też konkretne przykłady braku dostępności.
Obszary, w których można rozpatrywać dostępność to: czucie, widzenie, rozumienie, słyszenie i poruszanie się. Wciąż jest wiele absurdów wynikających często z braku empatii, czy zrozumienia. Osoby niesłyszące i słabosłyszące mają wciąż problemy z załatwianiem spraw urzędowych – nie zawsze mają zapewnioną obsługę tłumacza Polskiego Języka Migowego. Oczekuje się od nich, że skontaktują się w swoich sprawach telefonicznie. Dla środowisk osób niesłyszących i niewidomych stygmatyzujące jest organizowanie wyłącznie dla nich pokazów filmów z audiodeskrypcją. Osoby poruszające się na wózku napotykają na przeszkody w postaci postawionych na szczycie podjazdu donic, źle oznakowanych miejsc, klasyką nie-dostępności są dostępne toalety, które pełnią rolę pomieszczeń gospodarczych! Osoby niewidome napotykają niekiedy problemy wynikające z braku opisów, niedostępności stron internetowych, czy niedostosowania przestrzeni miejskiej – np. brak sygnalizacji dźwiękowej. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną, spektrum autyzmu, czy z problemami zdrowia psychicznego cierpią z powodu braku dostępnych łatwych do czytania treści, piktogramów czy wsparcia w załatwianiu spraw w urzędach.
Aktywności społeczna i zawodowa są ściśle powiązane z dostępnością. Dzięki projektom PFRON, ministerstwom, organizacjom pozarządowym instytucje zwiększają swoją dostępność. Dostępny transport pozwala dotrzeć do pracy, czy placówek kultury. Wsparcie w zakresie aktywności obejmuje zarówno osobę o szczególnych potrzebach jak i pracodawcę. Ma on możliwość zorganizować zatrudnienie wspomagane. Ustawa o dostępności nakłada na samorządy określone założenia dostępności dlatego tak ważne jest, by reagować gdy tej dostępności brak. Osoby z niepełnosprawnościami podróżują coraz chętniej. Wiele miejsc, w tym parki krajobrazowe znacznie poszerzyły swoja ofertę dla osób ze szczególnymi potrzebami. Korzystanie z funduszy europejskich przyspiesza proces dostępności, a założenia Europejskiego Aktu o Dostępności mają przyczynić się do usuwania barier dla swobodnego przepływu dostępnych produktów i usług.
Zmiany, zmiany, zmiany – życzmy sobie, by były one odpowiedzią na nasze potrzeby. Dostępność to wartość dla każdego z nas!
Anna Klechniowska
