Taniec i ruch w aspekcie pojęć: tożsamość, autonomia, więź
Podczas kolejnej edycji warsztatów choreoterapeutycznych uczestnicy zostali zaproszeni do poszukiwań w obrębie tematu: „Choreoterapia – taniec kreatywny w integracji”.
Tym razem w niewielkiej, kameralnej grupie uczestników poznawaliśmy lepiej samych siebie, szukaliśmy więzi i relacji z innymi. Warsztaty to nie tylko zapoznawanie się z nowymi narzędziami, metodami, technikami – oczywiście to ważna część szkolenia, jednak nie mniej ważne okazują się rozmowy, eksperymenty, to, co „pomiędzy” – w przerwach, w momentach, kiedy dajemy sobie dużo czasu i pozwalamy się zatrzymać nad jakimś zagadnieniem. Każde szkolenie to po prostu ważne spotkanie i szansa na odkrywanie siebie, zadbanie o siebie, a także wzajemne inspirowanie się.
Szkolenie było prowadzone w duchu tzw. terapii ekspresyjnych, które opierają się m.in. na choreoterapii , muzykoterapii, elementach dramy/psychodramy i innych nurtach terapii związanych ze sztuką. Moim głównym założeniem jest, iż poprzez różne formy twórczej ekspresji zachodzi oddziaływanie na wszelkie zmysły, pobudzane zostają przez to różne części mózgu i aspekty osobowości. Najistotniejsze wydaje się to, że sztuka ekspresji kładzie nacisk na sam proces tworzenia, a nie na produkt końcowy. Terapie ekspresyjne opierają się na założeniu, że ludzie mogą uzdrawiać poprzez różne formy twórczej ekspresji. Ekspresyjni terapeuci podzielają przekonanie, że dzięki twórczej ekspresji i wykorzystaniu wyobraźni otwiera się przed każdym z nas możliwość m. in. doświadczania, odkrywania, poznawania siebie, identyfikacji swoich uczuć i emocji.
Podczas wielu ćwiczeń uczestnicy zostawiali niejako swój ślad, swoją pieczęć – poprzez unikalność swoich ruchów, wyrażanie osobistych historii poprzez ruch. W swojej pracy często terapeuci gubią gdzieś w biegu samych siebie, oddzielając się tym samym od swojego potencjału umysłowego, emocjonalnego i fizycznego. Ponowne nawiązanie łączności ze swoim ciałem poprzez improwizacyjne i twórcze podejście do tańca sprzyja odbudowaniu twórczego potencjału. Poprzez pracę z ciałem i odzyskanie poczucia jedności ze swoim ciałem możemy żyć pełniej, korzystając ze swoich mocnych stron i zdolności.
Podczas szkolenia zaproponowałam uczestnikom szereg ćwiczeń, które zarówno budowały ich tożsamość, autonomię, jak również pozwalały nawiązać więź z innymi.
Podążaliśmy ścieżkami wyobraźni ruchowej, kreowaliśmy niezwykłe i nieszablonowe ruchy, gesty, było wiele improwizacji, pojawiły się nowe, wspaniałe pomysły. Istotną częścią szkolenia była praca z rekwizytami, które inspirują do ruchu, mogą być pomocne w pracy z różnymi grupami osób, które potrzebują dodatkowego bodźca do ruchu. W ćwiczeniach pojawiły się m.in. kijki, piłki, tekstylia oraz inne ciekawe i inspirujące przedmioty, zachęcające do działania, eksperymentów i ekspresji.
Ważną częścią szkolenia była także praca w bezpiecznym, przewidywalnym schemacie ruchowym. W programie warsztatów zawsze umieszczam naukę kilku, czasem kilkunastu tańców z różnych stron świata – m.in. bałkańskich, tureckich, rumuńskich, włoskich, holenderskich i innych. Są to zarówno tańce tradycyjne, jak i współczesne choreografie do muzyki folkowej. Bycie razem w kręgu, poruszanie się w tym samym rytmie zawsze daje uczestnikom poczucie bezpieczeństwa, jedności w grupie. Tańce z różnych stron świata są wspaniałą okazją do integracji oraz do wchodzenia ze sobą w interakcje. Ponadto tańce w kręgu, a parach, w liniach, w formie rekreacyjnej pomagają odzyskać wewnętrzny spokój, poczucie samoakceptacji, radość życia, niwelują nadmierne napięcie wynikające z codziennych stresów, czasem skłaniają do zadumy, refleksji.
Z rozmów z uczestnikami wynika, że po doświadczeniu warsztatowym mają poczucie odnalezienia swojej wewnętrznej siły, zaangażowania, energii do działania.
Myślę, że uczestnicy warsztatów choreoterapeutycznych nauczyli się, jak za pomocą różnorodnych narzędzi można motywować swoich podopiecznych do ruchu i wyrażania siebie poprzez taniec i inne działania twórcze.
W czasie trzech dni warsztatowych widać jak praca z ciałem potrafi mieć ogromny wpływ na nas. Poprzez ekspresję ruchową, eksperymentowanie, doświadczanie każdy uczestnik na swój własny sposób otwiera się, pojawia się duża doza spontaniczności, rozluźnienia oraz wiele uśmiechu i mnóstwo śmiechu – takiego szczerego, głośnego, pełnego naturalnej radości. Mam wrażenie, że uczestnicy poprzez uśmiech i pogodne spojrzenia budują tutaj mosty między sobą. Otwierają się okna, drzwi, pojawia się światło, powietrze – jesteśmy odświeżeni i uzdrowieni poprzez wspólne doświadczenie tańca i ruchu.
Zakończę cytatem Marian Chace prekursorki terapii tańcem i ruchem: „Taniec jest komunikowaniem się i przez to zaspokaja ludzkie potrzeby”. Jestem pewna, że potrzeby uczestników warsztatów choreoterapeutycznych w Koninie, także podczas tej edycji, zostały cudownie zaspokojone. Zapraszam na kolejne szkolenia!
Marta Berdel – muzykoterapeuta, pedagog tańców etnicznych, instruktor tańców polskich.
Prowadzi zajęcia muzykoterapeutyczne i choreoterapeutyczne z młodzieżą niepełnosprawną – podopiecznymi różnych organizacji z terenu Podkarpacia.
W różnych grupach i organizacjach prowadzi spotkania bazujące na metodach muzykoterapeutycznych i choreoterapeutycznych m.in. w Rzeszowie w NZOZ „Therapia”, w Centrum Dziennej Aktywności dla dzieci i młodzieży w Zespole Szkół w Łące prowadzonym przez „Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Sprawnej Inaczej w Trzebownisku”, jak również w Stowarzyszeniu Przyjaciół Młodzieży Specjalnej Troski w Łańcucie.
Wraz z tancerzem i choreografem oraz nauczycielem tańca Danielem Sandu organizuje w Warszawie cykliczne warsztaty zatytułowane Ciekawość tańca (Dance curiosity).
Etno.wirownia https://www.facebook.com/Etnowirownia-151366298354618
Holinga https://www.facebook.com/profile.php?id=100057029426594
Dancerous (Grupa otwarta) https://www.facebook.com/groups/420424108880622
Artykuł powstał dzięki współpracy w ramach projektu „Arteterapia drogą do twórczej integracji VI” współfinansowanego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz 1%.
