Ruch i taniec – droga do siebie i do drugiego człowieka
„Ruch aby został wyrażony, musi być odnaleziony w ciele, a nie założony jak sukienka lub płaszcz”
M. S. Whitehause
Choreoterapię można określić jako leczenie tańcem. Jest to forma terapii wykorzystująca ekspresję ruchową. Choreoterapia jest zaliczana do bogatego nurtu działań określanych wspólną nazwą arteterapii, czyli terapii przez sztukę – mających zastosowanie zarówno we wspomaganiu rozwoju ludzi zdrowych, jak i w leczeniu.
Szkolenie zostało zaprojektowane tak, aby stanowiło jedność składającą się z dwóch rodzajów działań: działanie na samych terapeutów jako jako forma terapii oraz jako działanie edukacyjne – nakierowane na zdobycie wiedzy i nowych umiejętności koniecznych do pracy terapeutycznej. Wszelkie aktywności podjęte podczas trwania warsztatu z założenia miały zatem wymiar edukacyjny ale równocześnie miały sprzyjać rozwojowi osobistemu każdego uczestników – tak aby to wspaniałe narzędzie, jakim jest choreoterapia miało szansę wpłynąć na samych uczestników – terapeutów w sposób terapeutyczny, tak aby była to forma terapii dla nich samych – by odbudowali swoją siłę, zaangażowanie, znaleźli nową energię do działania. Ten czas był także okazją do relaksacji i refleksji, owocnego zatrzymania w ciągłym biegu.
Podczas warsztatów z obszaru choreoterapii uczestnicy zostali zachęceni do aktywnego włączenia się w kreatywny proces tworzenia własnego, nowego sposobu poruszania się, uruchamiania ciała, wzrostu jego świadomości, autoanalizy. W bezpiecznej i pozbawionej oceny atmosferze wspólnie poszukiwaliśmy nowych, nieoczywistych ruchów w procesie polegającym na wyobrażeniu tematu i improwizacji ruchowej w jego obrębie. Warsztat miał na celu m.in. wychodzenie ponad utarte skojarzenia, poszukiwanie nowych możliwości, przełamywanie schematów ruchowych i mentalnych. Uczestnicy intensywnie pracowali nad rozbudzeniem swojej kreatywności. Przewodnikiem w ruchu indywidualnym i grupowym była tu niewątpliwie rozbudzona ciekawość Wiele czasu poświęciliśmy na improwizację w przestrzeni, czasie i w kontakcie a innymi uczestnikami ruchu. Obszerną częścią szkolenia stanowiło także dzielenie się swoimi doświadczeniami oraz inspirowanie siebie nawzajem słowem i ruchem, dźwiękiem i obrazem.
Ideą warsztatów choreoterapeutycznych było równocześnie poznanie kilkunastu tańców z różnych stron świata – m.in. bałkańskich, tureckich, rumuńskich, włoskich, holenderskich i innych. Były to zarówno tańce tradycyjne, jak i współczesne choreografie do muzyki etnicznej. Program taneczny był zróżnicowany i obejmował tańce o różnym stopniu trudności, różnym tempie i nastroju. Celem było tu zaprezentowanie tanecznej aktywności jako tańca w formie rekreacyjnej – bez oceny, bez stresu, bez wymuszonych ruchów i dążenia do perfekcji oraz uzmysłowienie sobie, że tak naprawdę nie chodzi o idealne opanowanie kroków i figur, ale o zaznanie we wspólnym ruchu zabawy w czystej postaci oraz radości i relaksu. Bycie razem w kręgu, poruszanie się w takt tej samej muzyki daje wszystkim uczestnikom poczucie bezpieczeństwa, solidarności, jedności w grupie. Tańce w kręgu, a parach, w liniach, w formie rekreacyjnej pomagają odzyskać wewnętrzny spokój, poczucie samoakceptacji, radość życia, niwelują nadmierne napięcie wynikające z codziennych stresów, pobudzają do zadumy, refleksji. Nauka tańców etnicznych stała się okazją do poznawania innych kultur, nowych rytmów. Spotkania taneczne mogą stać się niezwykłą podróżą po świecie.
Jednym z ważnych elementów tej części szkolenia było zaprezentowanie metodologii nauczania tańców oraz omówienie sposobów dostosowywania choreografii do potrzeb uczestników.
Jestem przekonana o tym, że uczestnicy warsztatów choreoterapeutycznych nauczyli się jak za pomocą różnorodnych narzędzi można motywować swoich podopiecznych do ruchu. Poznane metody z całym ich bogactwem i różnorodnością będzie można zastosować z powodzeniem w pracy terapeutycznej oraz edukacyjnej zarówno z dziećmi jak i z dorosłymi, także z seniorami dostosowując je go konkretnych potrzeb. Słowa, które zostały w nas wszystkich po przeprowadzeniu warsztatów to: energia, otwarcie, świeżość, inspiracje, wdzięczność. Zawsze powtarzam, że każde spotkanie warsztatowe to dzielenie się sobą, dawanie sobie nawzajem inspiracji, uśmiechu, radości. Cóż możemy sami? Dlatego warto spotykać się i dzielić się swoją obecnością.
Marta Berdel – muzykoterapeuta, pedagog tańców etnicznych, instruktor tańców polskich.
Prowadzi zajęcia muzykoterapeutyczne i choreoterapeutyczne z młodzieżą niepełnosprawną – podopiecznymi różnych organizacji z terenu Podkarpacia.
Artykuł powstał dzięki współpracy w ramach projektu „Arteterapia drogą do twórczej integracji V” współfinansowanego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz 1%.
