Książka istnieje w życiu człowieka od zawsze. Sięgamy po nią, dla relaksu, wyciszenia ale i w poszukiwaniu sensu. Na jej korzeniach powstała biblioterapia. Termin biblioterapia składa się z dwóch wyrazów pochodzenia greckiego biblion- co oznacza książka, oraz therapeo- co oznacza leczę, czyli najprościej ujmując leczenie książką. Według Ewy Tomasik biblioterapia jest zamierzonym działaniem przy wykorzystaniu książki lub materiałów nie drukowanych, które prowadzi do realizacji celów rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych, profilaktycznych oraz ogólnorozwojowych.
Koniecznym elementem biblioterapii jest międzyosobowy kontakt indywidualny lub też grupowy z biblioterapeutą.[1]
Biblioterapia to proces, mający swój początek i koniec. To czas na wzajemne poznanie, wejście w głąb siebie, na dokładną analizę tekstu, na utożsamienie się z bohaterem książki, odnalezienie swoich problemów, trudności w historii książkowego bohatera.
W procesie biblioterapeutycznym ważny jest pacjent, jego problem, ale też osoba biblioterapeuty. To człowiek z wyjątkową osobowością, pełen empatii, zrozumienia, pomysłowości, otwarty na dawanie i przyjmowanie.
Biblioterapia wykorzystuje w swoim procesie różne metody i techniki m.in.:
- głośne, samodzielnie czytanie tekstów,
- czytanie wybranych tekstów w grupie terapeutycznej przez wybraną osobę lub prowadzącego,
- słuchanie tekstów o charakterze odprężającym, relaksacyjnym,
- metody aktywizujące,
- elementy pedagogiki zabawy,
- techniki twórcze,
- dramę,
- arteterapię.
Warsztaty, które prowadzę bardzo aktywizują uczestników. Moim głównym celem jest, aby każdy kto z nich wyjeżdża miał bazę i mógł zacząć zarażać miłością do książek.
Uczestnicy warsztatu poznają metody i techniki, wykorzystywane w biblioterapii. Uczą się pisać bajki terapeutyczne, uczestniczą w procesie tworzenia scenariusza z elementami biblioterapii. Ogromnym zainteresowaniem cieszy się tworzenie książek dotykowych, które są gotowym materiałem do pracy z uczniem, podopiecznym.
Kolejnym ważnym celem warsztatów jest dobra zabawa uczestników, odkrywanie talentów czy rozwój twórczości. Uczestnicy warsztatu mają możliwość poznać niezwykłe historie Bruno Ferrero, uratować rozgwiazdy, tworzyć sznurkowe historie, oswoić potwora, stworzyć drzewa marzeń. Znajdują sposoby na złość i agresję, a także mają wyjątkową okazję odbyć lot balonem, czy skosztować konfitury dobrych słów.
Biblioterapia przy wykorzystaniu technik arteterapeutycznych to doskonała metoda do pracy z dziećmi jak i dorosłymi. To pokazanie, że słowem można się bawić, odkrywając jego głębię. Takie też są moje warsztaty. Wzajemne odkrywanie poprzez czerpanie i dawanie.
mgr Aleksandra Tomkowiak – pedagog specjalny, biblioterapeuta. Na co dzień pracuje w szkole specjalnej w Poznaniu, gdzie biblioterapia towarzyszy jej każdego dnia. Jej największy sukces terapeutyczny jest wtedy, gdy słyszy na szkolnym korytarzu: „kiedy znów przyjdzie Pani do nas z nową bajką?”.
Artykuł powstał dzięki współpracy w ramach projektu „Arteterapia drogą do twórczej integracji V” współfinansowanego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz 1%.
[1] E. Tomasik, Czytelnictwo i biblioterapia w pedagogice specjalnej, Wydawnictwo WSPS, Warszawa 1994, s.10-11
