Już o raz drugi gościł w Koninie Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar – wspólnie przedstawicielami swojego biura spotkał się 12 marca 2019 z mieszkańcami Konina na dwóch spotkaniach. Jak bardzo oczekiwane i ważne były te spotkania może świadczyć duża frekwencja.
Wśród osób, które pojawiły się w Centrum Organizacji Pozarządowych nie zabrakło również przedstawicieli organizacji pozarządowych. Adam Bodnar we wprowadzeniu zaznaczył jak priorytetowe dla jego działań są lokalne spotkania. Także w Koninie padło wiele pytań : o sytuację dorosłych osób niepełnosprawnych, trudności jakie niesie ze sobą brak jednolitego orzecznictwa oraz równe prawo do opieki nad dziećmi po rozwodzie rodziców.
Emocje wzbudziły tematy ubezwłasnowolnienia, wcześniejszej emerytury górników czy przeciwstawienie się mowie nienawiści. Po krótkiej przerwie rozpoczęła się w Ratuszu debata Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Prezydenta Konina o artykule 69 Konstytucji. Moderatorem debaty był Rzecznik Praw Obywatelskich. Paneliści – Prezydent Konina Piotr Korytkowski, Bartosz Jędrzejczak – Centrum Organizacji Pozarządowych i Pełnomocnik Miasta Ds. Osób z Niepełnosprawnościami oraz Tomasz Gilewski, Oficer Dostępności Urzędu Miejskiego. Dla mnie i Macieja Wiatrowskiego udział w debacie był wyzwaniem, satysfakcją oraz możliwością odniesienia się do naszych doświadczeń – osobistych jak i tych wyniesionych z pracy w Fundacji Im. Doktora Piotra Janaszka Podaj Dalej.
Artykuł 69: Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej (w tym tworzenie odpowiedniej infrastruktury). Odnieśliśmy się do zapisu – Czy Konstytucja wymaga zmiany, by skuteczniej chronić prawa osób z niepełnosprawnościami? Wszyscy podkreśliliśmy, że zapis nie wymaga dalszego uszczegółowienia, że ważne są działania – także te na poziomie samorządów, organizacji pozarządowych. Dla wszystkich nas Konin to miejsce szczególne, gdzie wiele się dzieje. Bartosz Jędrzejczak mówił o wyzwaniach, które stoją przed Pełnomocnikiem „Najważniejsze to słuchanie ze zrozumieniem i przekładanie tego na język zrozumiały dla kolegów w urzędzie, dla wykonawców usług publicznych, dla wszystkich. Uczymy się planowania prac uwzględniających potrzeby, uczymy się rozmawiać z mieszkańcami, uczymy się towarzyszyć osobom z niepełnosprawnościami ,a nie decydować za nich”.
Piotr Korytkowski „Dlatego Konin jest częścią Wielkodusznej Polski, będziemy kontynuować działania zaczęte przez poprzedników”.Pojawiło się pytanie: co miasto może zaproponować zakładnikom 4 piętra? Bartosz Jędrzejczak „Jesteśmy chyba pierwszym miastem w Polsce, gdzie działa deweloper, w zarządzie którego jest osoba z niepełnosprawnością – w ramach partnerstwa miasta z firmą prywatną budowane są mieszkania w pełni dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, pomagamy w zamianach mieszkań”. Piotr Korytkowski „Wielu z nas z czasem, starzejąc się, straci „pełnosprawność”. Miasto musi prowadzić politykę wspierania zamian – by ktoś, kto już na swoje IV piętro nie wejdzie, mógł zamieszkać na parterze”. Jedna z uczestniczek spotkania zgłosiła również potrzebę takiej debaty na wsi. Rzecznik zaproponował, by o tym porozmawiać na spotkaniu organizacji działających na terenach wiejskich – co roku spotykają się w Marózie koło Olsztynka.
Dla środowiska osób niepełnosprawnych niezależność i asystencja są ważnymi kwestiami. Poproszony o wyjaśnienie jak z jego perspektywy wygląda wsparcie asystenckie Maciej odpowiedział „Żeby wstać, pracować oraz działać, muszę mieć pomoc, bo poruszam się na wózku. Muszę mieć pomoc w pracy. I akurat mój asystent zatrudniony jest w naszej Fundacji. Nie każdy ma taką pomoc – asystentów brakuje, jeśli są – to nie ma ich za co zatrudnić. Wspomniał również o będącej projektem przyszłości fundacji – Osadzie Janaszkowo. To tam między innymi znajdą się mieszkania treningowe, wspomagane i mieszkania wytchnieniowe. Podczas debaty odnosiłam się do doświadczeń – poznałam osoby dorosłe, które nie sądziły, że mają prawo, mogą być samodzielne, niezależne, mogą pracować, nie być zależne od opieki społecznej, zasiłków. Wspominałam o motywacji do zmiany, świadomości swoich ograniczeń, ale także podnoszeniu sobie poprzeczki. O sukcesach i porażkach – ona pokazuje nam, że możemy spróbować jeszcze raz tylko mądrzej. Jak dziewczyna, która początkowo nie widziała powodu by cokolwiek zmienić, a teraz zamieszkała samodzielnie, studiuje. Uwierzyła, że niepełnosprawność nie oznacza rezygnacji z siebie. Jako przykłady wypracowanych działań przytoczyliśmy działania aktywizujące oraz edukacyjne fundacji oraz projekt Akademia Życia i Samodzielności.
Tomasz Gilewski odnosząc się do pytania -Jak artykuł 69 ma się do komunikacji społecznej? „Kiedyś miasta budowano inaczej, stąd bariery architektoniczne. W Koninie nowe projekty są pod tym kątem opiniowane – sprawdzamy, czy są zgodne z zasadami projektowania uniwersalnego. Standardy kosztują, nawet kilkadziesiąt procent więcej. Wsparcie z programów rządowych (Dostępność +) jest umiarkowane”. Bartosz Jędrzejczak dodał „Jesteśmy pionierami – my, miasto powiatowe. Widzimy też, jak ten nasz dorobek nie jest wykorzystywany gdzie indziej. I w ten sposób coś, co działa w Koninie i jest naszym prawem lokalnym – jest wymyślane od nowa”.
Spotkanie zakończyło pytanie do zgromadzonej młodzieży – jak Wy moglibyście wesprzeć organizacje pozarządowe i osoby z niepełnosprawnością? – Spróbujcie wolontariatu. Przyjdźcie na zajęcia sportowe na wózkach, pomóżcie nam badać miasto pod kątem dostępności. Pójdźcie razem do kawiarni, do kina, porozmawiajcie o książce. Odwiedzajcie dziadków, by nie byli sami. Reagujcie np. jeśli osoba z niepełnosprawnością przyjdzie w towarzystwie do kawiarni, a kelner zapyta tę drugą osobę „a czego się napije koleżanka”.
Podsumowując debatę i dziękując za udział w niej Rzecznik podkreślił jak ważne jest skuteczne lokalne działanie.
Anna Klechniowska
